Συρία: Μαζική φυγή και περιορισμένη πρόσβαση σε νοσοκομεία στο Ιντλίμπ

πηγή φώτο: MSF

Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις που διεξάγει η κυβέρνηση της Συρίας και οι σύμμαχοί της στο νότιο Ιντλίμπ συνεχίζονται, επιδεινώνοντας κι άλλο μια ήδη κρίσιμη κατάσταση για τον πληθυσμό στη βορειοδυτική Συρία.

Σε διάστημα δύο μηνών (Δεκέμβριος-Ιανουάριος), σχεδόν 390.000 άνθρωποι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους ή τους καταυλισμούς όπου είχαν εκτοπιστεί ήδη, για να γλιτώσουν από τους καθημερινούς βομβαρδισμούς από αέρος και εδάφους και τις χερσαίες επιχειρήσεις. Μόνο τις δύο τελευταίες εβδομάδες του Ιανουαρίου μετακινήθηκαν 150.000 άνθρωποι.[1]

Ενώ οι εκτοπισμένοι συμπιέζονται ανάμεσα στα κλειστά σύνορα με την Τουρκία και τη γραμμή του μετώπου που πλησιάζει, η μεγάλη πλειοψηφία των περίπου τριών εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν στη βορειοδυτική Συρία είναι ήδη εξαιρετικά ευάλωτοι και οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις μειώνουν τις πιθανότητες επιβίωσής τους. Οι κάτοικοι όχι μόνο είναι αναγκασμένοι να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για να σωθούν και μερικές φορές δίνουν αγώνα ακόμη και για να βρουν μια σκηνή σε κατάμεστους καταυλισμούς, αλλά επιπλέον βιώνουν όλες τις συνέπειες των συγκρούσεων. Για παράδειγμα, η πρόσβαση σε φροντίδα υγείας είναι όλο και πιο περιορισμένη, καθώς οι γραμμές του μετώπου συνεχίζουν να μετακινούνται και οι απώλειες συνεχίζουν να αυξάνονται.

«Αρκετά νοσοκομεία στη βορειοδυτική Συρία έχουν χτυπηθεί και έχουν καταστραφεί μερικώς ή ολοσχερώς τους τελευταίους μήνες» λέει ο Κρίστιαν Ρέντερς, συντονιστής προγράμματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για το βόρειο Ιντλίμπ. «Το χειροπιαστό αποτέλεσμα είναι ότι, καθώς συνεχίζονται οι συγκρούσεις, οι τραυματίες έχουν όλο και λιγότερες πιθανότητες πρόσβασης έστω σε δομές υγείας. Αν οι άνθρωποι πρέπει να αναζητήσουν περίθαλψη σε μεγαλύτερη απόσταση, αυξάνονται οι πιθανότητες να επιδεινωθούν τα τραύματά τους ή ακόμη και να πεθάνουν.»

Τις τελευταίες εβδομάδες, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν αυξήσει την υποστήριξη που παρέχουν σε συγκεκριμένες δομές που βρίσκονται κοντά στις γραμμές του μετώπου, για να τις βοηθήσουν να αντεπεξέλθουν. Η οργάνωση παρείχε κιτ πρώτων βοηθειών και χειρουργικά κιτ σε τέσσερα νοσοκομεία τις τελευταίες εβδομάδες. «Παρόλο που οι δομές στις οποίες παρέχουμε τακτική υποστήριξη και οι οποίες βρίσκονται βορειότερα δεν δέχονται ασθενείς από τις περιοχές που είναι πιο κοντά στη γραμμή του μετώπου, υπάρχει μια σαφής έκκληση για βοήθεια από τις δομές στην πρώτη γραμμή, και δεν μπορούμε να την αγνοήσουμε» συνεχίζει ο Κρίστιαν Ρέντερς.

Το νοσοκομείο του Μααράτ Αλ Νουμάν, ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία στο νότιο Ιντλίμπ, πρόσφατα έπαψε να λειτουργεί εξαιτίας των βομβαρδισμών. Πριν από λίγες μέρες, στις 29 Ιανουαρίου, μια ένοπλη ομάδα της αντιπολίτευσης εισέβαλε στο Κεντρικό Νοσοκομείο του Ιντλίμπ, μια άλλη μεγάλη δομή υγείας της περιοχής, στο οποίο οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα μόλις είχαν δωρίσει χειρουργικά κιτ και κιτ πρώτων βοηθειών. Η ομάδα κατέλαβε τη δομή για λίγες ώρες για στρατιωτικούς σκοπούς, παρά τις διαμαρτυρίες του ιατρικού προσωπικού. Το ίδιο βράδυ, τα μεσάνυχτα, το νοσοκομείο της Αρίχα χτυπήθηκε από αεροπορικές επιδρομές, με αποτέλεσμα σοβαρές ζημιές στο κτίριο και την αποθήκη του νοσοκομείου. Το μεγαλύτερο μέρος των φαρμάκων, των προμηθειών και του αποθέματος καυσίμων καταστράφηκε ή χάθηκε, ενώ καταστράφηκε και το φαρμακείο. Παρ’ όλα αυτά το νοσοκομείο δέχτηκε δεκάδες ανθρώπους που τραυματίστηκαν σε αυτές τις αεροπορικές επιδρομές.

Οι καταλήψεις και οι βομβαρδισμοί των δομών υγείας και η γενικότερη παρακώλυση της φροντίδας υγείας συμβαίνουν τη στιγμή που η επείγουσα ιατρική φροντίδα στο Ιντλίμπ είναι πιο αναγκαία από ποτέ. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα καταδικάζουν απερίφραστα την καταστροφή των ιατρικών δομών και τη χρήση τους για στρατιωτικούς σκοπούς, που συνιστούν κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Τα νοσοκομεία κλείνουν το ένα μετά το άλλο και το σύστημα υγείας απειλείται διαρκώς, από αέρος και από εδάφους.

«Η ιατρική και ανθρωπιστική κατάσταση αυτή τη στιγμή είναι πραγματικά τρομερή. Αυτές τις μέρες βομβαρδίζονται συνέχεια ιατρικές δομές στην περιοχή. Το νοσοκομείο που διευθύνω είναι ακόμη όρθιο, όμως τις τελευταίες εβδομάδες πέντε δομές γύρω μας καταστράφηκαν μερικώς ή ολοσχερώς και έπαψαν να λειτουργούν» λέει ένας γιατρός που διευθύνει μία από τις δομές υγείας της περιοχής στην οποία οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρείχαν υποστήριξη πρόσφατα.

«Αδυνατούμε να αντεπεξέλθουμε στους αριθμούς των ασθενών, οι οποίοι κανονικά θα περιθάλπονταν σε αυτά τα νοσοκομεία, όμως τώρα πρέπει να τους δεχτούμε εμείς. Το προσωπικό του νοσοκομείου είναι πολύ πιεσμένο, τόσο σωματικά, εξαιτίας του αριθμού των ασθενών που πρέπει τώρα να περιθάλπονται στο νοσοκομείο μας, όσο και ψυχολογικά. Εργαζόμαστε χωρίς διακοπή, μέχρι αργά τη νύχτα, για να χειρουργήσουμε και να φροντίσουμε όλους τους ασθενείς και τραυματίες που δεχόμαστε, και βλέπουμε τις προμήθειές μας να μειώνονται δραστικά, χωρίς να ξέρουμε πώς ή εάν θα καταφέρουμε να εξασφαλίσουμε κι άλλες. Ακόμη, χειρουργούμε με τον μόνιμο φόβο ότι μπορεί να είμαστε το επόμενο νοσοκομείο που θα χτυπηθεί.»

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν συγκεντρώσει ένα ιατρικό απόθεμα έκτακτης ανάγκης για την υποστήριξη 50 χειρουργικών επεμβάσεων, 300 επειγόντων περιστατικών και 1.000 συνεδριών τις ερχόμενες εβδομάδες, προκειμένου να μπορέσουν να υποστηρίξουν τις ανάγκες άλλων δομών υγείας. Παράλληλα, η οργάνωση συνεχίζει να  πραγματοποιεί αξιολογήσεις στο βόρειο τμήμα του Ιντλίμπ, όπου έχουν εγκατασταθεί δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι και ζουν σε άθλιες συνθήκες. «Αυτό που βλέπουμε εδώ τώρα είναι ένα ανθρώπινο τσουνάμι» προσθέτει ο διευθυντής του νοσοκομείου. «Προσπαθούν όλοι να διαφύγουν βόρεια, προς τα σύνορα με την Τουρκία, όσο πιο γρήγορα μπορούν. Τις τελευταίες μέρες, βλέπαμε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους να φεύγουν με αυτοκίνητα. Αυτή τη στιγμή, χρειάζονται περίπου 3 ώρες για μια απόσταση 30 χιλιομέτρων, επειδή όλοι είναι στον δρόμο και προσπαθούν να φύγουν. Για το ιατρικό προσωπικό, η απόφαση που πρέπει να πάρουμε εν όψει αυτής της κατάστασης είναι ακόμη πιο δύσκολη: να μείνουμε για να φροντίσουμε τους αρρώστους και τους τραυματίες ή να φύγουμε κι εμείς; Η οικογένειά μου έφυγε πριν από λίγες μέρες κι εγώ αποφάσισα να παραμείνω εδώ προς το παρόν. Όμως δεν έχω μιλήσει μαζί τους από τότε και ανησυχώ τρομερά. Η ζωή μας μοιάζει να είναι μια σειρά από αδύνατες επιλογές.»

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα συνεχίζουν να κλιμακώνουν επίσης τη βοήθεια προς τις εκτοπισμένες οικογένειες, με την παροχή πόσιμου νερού σε καταυλισμούς και τη διανομή βασικών ειδών, όπως κουβέρτες και προμήθειες για θέρμανση, όμως οι ανάγκες είναι τεράστιες και αυξάνονται διαρκώς.

Στη βορειοδυτική Συρία, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα παρέχουν μαιευτική φροντίδα υγείας, γενική φροντίδα υγείας και θεραπεία για χρόνια νοσήματα με κινητές μονάδες. Διανέμουν είδη πρώτης ανάγκης και βελτιώνουν τις υποδομές ύδρευσης και υγιεινής. Ακόμη, υποστηρίζουν δραστηριότητες τακτικών εμβολιασμών, καθώς και ασθενείς που υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση νεφρού. Επίσης στη βορειοδυτική Συρία, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα λειτουργούν μια εξειδικευμένη μονάδα εγκαυμάτων που παρέχει χειρουργικές επεμβάσεις, δερματικά μοσχεύματα, επιδέσεις, φυσικοθεραπεία και ψυχολογική υποστήριξη. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν υποστήριξη βασικής και δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας εξ αποστάσεως ​ σε πολλά νοσοκομεία και κλινικές γύρω από το Ιντλίμπ και το Χαλέπι, ενώ έχουν συνεργασία συνδιοίκησης με τρία νοσοκομεία.

Ορισμένα από τα ιατρικά προγράμματα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στις επαρχίες Αλ Χασάκα, Χαλεπίου και Αλ Ράκα στη βορειοανατολική Συρία συνεχίζονται, παρόλο που είχαν περιοριστεί ή ανασταλεί τον Οκτώβριο του 2019. Προκειμένου να είναι ανεξάρτητοι από πολιτικές πιέσεις, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση για το έργο τους στη Συρία.

[1] Πηγή: Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών, Αναφορά κατάστασης αρ. 7: Πρόσφατες εξελίξεις στη βορειοδυτική Συρία (29 Ιανουαρίου 2020)