Το ποδήλατο θα αλλάξει τον κόσμο (σου)

Νομίζω πώς έχει γίνει σαφές σε όλους μας πως το ποδήλατο θα αργήσει πολύ να  γίνει κομμάτι της καθημερινότητάς μας στην Ελλάδα. Τουλάχιστον στις περισσότερες μεγάλες πόλεις. Αν ρωτήσεις, οι περισσότεροι το αποδίδουν στις ελλειμματικές υποδομές, στην έντονη γεωμορφολογία της χώρας ή στην επικίνδυνη οδήγηση των Ελλήνων οδηγών. Κατά την άποψή μου τίποτε από τα παραπάνω δεν έχει ουσιαστική βάση στην περίπτωσή μας. Και θα γίνω πιο συγκεκριμένος.

Όταν ο δήμος Ναυπάκτου πριν 7 χρόνια δημιούργησε ποδηλατικό δίκτυο και παραχώρησε δωρεάν ποδήλατα στους πολίτες του, το αποτέλεσμα ήταν, μέσα σε πολύ λίγα χρόνια, να μετατραπεί σε ένα τεράστιο πάρκινγκ. Οι πολίτες της Ναυπάκτου, ενώ στην αρχή το υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό, πολύ γρήγορα το παράτησαν στον έλεος των ασυνείδητων. Αντίθετα, στην πόλη της Καρδίτσας, ενώ οι ποδηλατόδρομοι κατασκευάστηκαν σχετικά πρόσφατα, το 2004 (αν λάβουμε υπόψιν μας την παράδοση που έχει η πόλη με το ποδήλατο) ο κόσμος χρησιμοποιούσε το ποδήλατο ως βασικό του μεταφορικό μέσο πολλά χρόνια πριν. Με λίγα λόγια οι ποδηλατουπόλεις στην Ελλάδα αποδεικνύουν ότι δε φέρνουν οι υποδομές τους ποδηλάτες, αλλά οι ποδηλάτες τις υποδομές.

Σχετικά με το δεύτερο επιχείρημα που υποστηρίζει ότι οι ανηφόρες στις πόλεις είναι βασικός ανασταλτικός παράγοντας για τη χρήση ποδηλάτου στην πόλη, τα πράγματα είναι απλά. Εάν ίσχυε κάτι τέτοιο η χρήση του ποδηλάτου θα περιοριζόταν στις περιοχές των πόλεων που είναι επίπεδες ή στη χειρότερη περίπτωση, θα συναντούσαμε περισσότερα ηλεκτρικά ποδήλατα που υποβοηθούν τον ποδηλάτη στις ανηφόρες. Εκτός αυτού όμως, έχουμε πολλά παραδείγματα ξακουστών ποδηλατουπόλεων με έντονες ανηφόρες. Το διασημότερο από αυτά είναι το παράδειγμα της πόλης του Σαν Φρανσίσκο στις ΗΠΑ. Οι ανηφόρες της είναι φημισμένες σε όλο τον κόσμο, παρ’ όλα αυτά θεωρείται η δεύτερη πιο φιλική προς το ποδήλατο πόλη των Ηνωμένων Πολιτειών. Μάλιστα, η ποδηλατική κουλτούρα είναι τόσο έντονη εκεί που ακόμα και οι ίδιες οι ανηφόρες μέσα στην πόλη τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πόλος έλξης ποδηλατών που θέλουν να δοκιμάσουν τις αντοχές τους και να ανταγωνιστούν τις επιδόσεις άλλων ποδηλατών.

Το τελευταίο επιχείρημα -η επικίνδυνη οδήγηση των Ελλήνων οδηγών- η εμπειρία έχει δείξει ότι στηρίζεται στο φόβο και δεν έχει αληθινή βάση. Οι περισσότεροι Έλληνες οδηγοί, σέβονται τον ποδηλάτη. Όχι φυσικά όπως τον σέβονται στο Άμστερνταμ ή την Κοπεγχάγη, αλλά αρκετά για να εμπνεύσει ασφάλεια σε έναν αρχάριο να βγει στους δρόμους και να πάει στη δουλειά του με το ποδήλατο. Έχοντας προσωπικά ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα με το ποδήλατο, σπάνια έχω συναντήσει επικίνδυνη ή επιθετική συμπεριφορά από οδηγό. Αντίστοιχη άποψη εκφράζουν και ποδηλατοταξιδιώτες που γνώρισα στο δρόμο. Οι Έλληνες οδηγοί είναι ανέλπιστα προσεκτικοί με τους ποδηλάτες. Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι όποιος κάνει ποδήλατο σε πόλη της Ελλάδας μπορεί να εφησυχάσει. Από τη στιγμή που δεν υπάρχουν ποδηλατόδρομοι, ο ποδηλάτης βρίσκεται εκτεθειμένος και πρέπει να κυκλοφορεί με μεγάλη προσοχή.

Το πρόβλημα λοιπόν προφανώς είναι αλλού. Και η άποψή μου είναι ότι βρίσκεται στο μυαλό μας. Στην παλιομοδίτικη νοοτροπία μας. Είναι η νοοτροπία μας που δημιουργεί παράλογους φόβους ή εφευρίσκει λόγους για να αποφύγουμε κάθε μορφή άσκησης – εκτός από αυτήν που γίνεται μέσα σε τοίχους και καθρέφτες. Είναι η νοοτροπία που καθιστά ένα ποδήλατο άχρηστο μέσα στην πόλη. Η προηγούμενη γενιά, μας γαλούχησε με την εικόνα του ποδηλάτου ως παιχνίδι που έχουμε όσο είμαστε παιδιά και την εικόνα του αυτοκινήτου ως μεταφορικό μέσο ή ως σύμβολο κύρους που αποκτούμε όταν μεγαλώσουμε. Το ένα είναι παιχνίδι και το άλλο μεταφορικό μέσο. Προσέξατε πώς μάθαμε να τα διαχωρίζουμε όλα αυτά τα χρόνια; Ακόμα και σήμερα που το ποδήλατο έχει πολύ μεγαλύτερη αναγνώριση παγκοσμίως, ο μέσος νέος άνθρωπος το βλέπει στην καλύτερη περίπτωση ως όργανο γυμναστικής και όχι ως μεταφορικό μέσο. Σε αντίθεση με τους Δανούς που το βλέπουν πρώτα ως μεταφορικό μέσο και μετά ως όργανο γυμναστικής. Αν κρίνουμε από την ποιότητα ζωής που συναντά κανείς στις πόλεις της Δανίας ή της Ολλανδίας, αυτή η αντίληψη έχει τρομακτικά θετική επιρροή στη διαμόρφωση μιας πόλης. Ή στη διαμόρφωση του κόσμου μας γενικότερα.

—-

«Αν διαιρέσουμε την απόσταση που διανύει ο μέσος οδηγός κάθε χρόνο με τον χρόνο που δουλεύει για να πληρώνει το ΙΧ και για το συνολικό χρόνο που ξοδεύει οδηγώντας, η ταχύτητα που «κινείται» είναι 4 φορές μικρότερη από την ταχύτητα του μέσου ποδηλάτη».

—-

«Ένα ποδήλατο καταναλώνει το 2% της ενέργειας που καταναλώνει ένα αυτοκίνητο ανά επιβάτη και ανά χιλιόμετρο. Η αγορά του κοστίζει το 3%».

—-

«Αν ο ένας στους τέσσερις κατόχους ΙΧ έκανε 8 χιλιόμετρα τη βδομάδα με ποδήλατο, 7.000.000 τόνοι διοξειδίου του άνθρακα λιγότεροι θα κατέληγαν στη γήινη ατμόσφαιρα κάθε χρόνο».

Η Πλατεία Gammeltorv στην Κοπεγχάγη

Εάν αποφασίσουμε και εμείς ότι θέλουμε μια πόλη όπως η Κοπεγχάγη, θα πρέπει να δούμε το ποδήλατο όπως είναι, μια απίστευτα αποδοτική μηχανή που χρησιμοποιεί την ενέργειά μας για να μας πάει από το σπίτι, στη δουλειά. Ή από το σπίτι, στην παραλία για μπάνιο ή για ψώνια στη λαϊκή.

Δε μολύνει το περιβάλλον, δεν παίρνει καύσιμο, δε θέλει συντήρηση, δεν πληρώνει φόρους, είναι πάμφθηνο *, είναι αθόρυβο, κρατάει μια ζωή και μας προσθέτει υγεία και χρόνια.

Εάν το δούμε όπως πραγματικά είναι και εκτιμήσουμε το πώς επηρεάζει μακροπρόθεσμα τις ζωές μας και τις πόλεις μας, θα καταλάβουμε πως μας συμφέρει και θα το χρησιμοποιήσουμε αντί του αυτοκινήτου σε κάθε ευκαιρία. Θα το κάνουμε εμείς, θα το κάνουν και άλλοι και κάποια στιγμή, όταν μαζευτούμε αρκετοί, οι υποδομές θα έρθουν ως δια μαγείας. Όπως έγινε και στις περισσότερες περιπτώσεις όπου πολίτες έβαλαν τα ποδήλατα στις πόλεις τους.

[wc_divider style=”dotted” line=”single” margin_top=”” margin_bottom=””]

* Για να αγοράσεις ένα φθηνό ποδήλατο που θα σε πάει όπου θες, θα χρειαστείς να δώσεις ~300 ευρώ. Για να χρησιμοποιείς ένα αυτοκίνητο -όχι για να το αγοράσεις- θα χρειαστείς 100/ μήνα. Δηλαδή εάν δώσεις το αυτοκίνητο, σε 3 μήνες θα μπορείς να αγοράσεις ποδήλατο χωρίς να βγάλεις ευρώ από την τσέπη σου.