Τουρκία: Κοινή δημόσια δήλωση για την άμεση απελευθέρωση κρατουμένων εν μέσω της απειλής του κορονοϊού

Ομάδες προάσπισης των ανθρώπινων δικαιωμάτων καλούν σε άμεση απελευθέρωση των φυλακισμένων δημοσιογράφων, των υπερασπιστών/ριών ανθρώπινων δικαιωμάτων και άλλων, τώρα που απειλούνται από τον κορονοϊό.

Η δήλωση των οργανώσεων έχει ως εξης:

Εν μέσω των αυξανόμενων ανησυχιών σχετικά με την εξάπλωση του COVID-19 στις φυλακές, η κυβέρνηση της Τουρκίας επιταχύνει την προετοιμασία ενός νομοσχεδίου που λέγεται ότι θα απελευθερώσει έως και 100.000 φυλακισμένους. Αυτό είναι ένα ευπρόσδεκτο βήμα. Ο υπερπληθυσμός και οι μη υγιεινές εγκαταστάσεις αποτελούν ήδη σοβαρή απειλή για την υγεία του πληθυσμού των φυλακών της Τουρκίας που αποτελείται κατά προσέγγιση από 300.000 φυλακισμένους/ες και από δεκάδες χιλιάδες σωφρονιστικούς υπάλληλους. Αυτή η κατάσταση μπορεί μόνο να επιδεινωθεί από την πανδημία του κορονοϊού. Ωστόσο, εξακολουθούμε να ανησυχούμε ότι οι δημοσιογράφοι, οι υπερασπιστές/στριες των ανθρώπινων δικαιωμάτων και άλλοι/ες που φυλακίστηκαν μόνο και μόνο επειδή άσκησαν τα δικαιώματά τους καθώς και άλλοι/ες που πρέπει να απελευθερωθούν, θα παραμείνουν υπό κράτηση, υπό τη δέσμη των μέτρων που σχεδιάζει η κυβέρνηση.

Οι συνυπογράφουσες οργανώσεις καλούμε τις τουρκικές αρχές να απελευθερώσουν αμέσως και άνευ όρων τους/τις δημοσιογράφους, τους/τις υπερασπιστές/στριες των ανθρώπινων δικαιωμάτων και άλλους/ες που κατηγορούνται ή καταδικάζονται μόνο και μόνο επειδή άσκησαν τα δικαιώματά τους. Επιπλέον, πιστεύουμε ότι οι τουρκικές αρχές θα πρέπει να επανεξετάσουν τις περιπτώσεις όλων των κρατουμένων σε προφυλάκιση με σκοπό την απελευθέρωσή τους. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο των ανθρώπινων δικαιωμάτων και τα διεθνή πρότυπα, υπάρχει τεκμήριο απελευθέρωσης εν αναμονή της δίκης, σύμφωνα με το τεκμήριο της αθωότητας και το δικαίωμα στην ελευθερία. Η προφυλάκιση πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο ως εξαιρετικό μέτρο, ωστόσο εφαρμόζεται τακτικά και τιμωρητικά στην Τουρκία. Η κυβέρνηση πρέπει επίσης να εξετάσει σοβαρά την απελευθέρωση των κρατουμένων που είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι/ες στον Covid-19, όπως οι ηλικιωμένοι/ες κρατούμενοι/ες και όσοι και όσες έχουν σοβαρές ιατρικές παθήσεις. Οι αρχές θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι όλοι/ες οι κρατούμενοι/ες έχουν άμεση πρόσβαση στην ιατρική φροντίδα και στην υγειονομική περίθαλψη σύμφωνα με τα ίδια πρότυπα που είναι διαθέσιμα στην κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των τεστ, της πρόληψης και της θεραπεία του COVID-19. Το προσωπικό των φυλακών και το προσωπικό της υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε επαρκή πληροφόρηση, εξοπλισμό, εκπαίδευση και υποστήριξη για την προστασία τους.

Σύμφωνα με τον ισχύοντα Νόμο για την Εκτέλεση των Ποινών και τα Μέτρα Ασφαλείας, οι κρατούμενοι/ες δικαιούνται αποφυλάκισης υπό όρους μετά την έκτιση των δύο τρίτων της ποινής τους. Το νομοσχέδιο που αναμένεται να ψηφιστεί στο Κοινοβούλιο εντός ολίγων ημερών φημολογείται ότι θα καταστήσει τους/τις κρατούμενους/ες δικαιούχους αποφυλάκισης υπό όρους  αφότου υπηρετήσουν το ήμισυ της ποινής τους. Σύμφωνα με τον νέο νόμο, οι έγκυες γυναίκες και οι φυλακισμένοι/ες άνω των 60 ετών με τεκμηριωμένα θέματα υγείας θα τεθούν υπό κατ ‘οίκον περιορισμό. Τα άτομα που καταδικάζονται για μικρό αριθμό εγκλημάτων, συμπεριλαμβανομένων των κατηγοριών που σχετίζονται με την τρομοκρατία, δεν θα δικαιούνται μειωμένες ποινές. Το νομοσχέδιο δεν εφαρμόζεται σε όσους και όσες κρατούνται υπό προσωρινή κράτηση ή σε όσους και όσες έχουν ασκήσει έφεση κατά καταδικαστικής απόφασης. Το μέτρο αναμένεται να εισαχθεί ως το τρίτο πακέτο μεταρρύθμισης στο πλαίσιο της Στρατηγικής για τη Δικαστική Μεταρρύθμιση της κυβέρνησης που δημοσιοποιήθηκε το περασμένο καλοκαίρι.

Στην Τουρκία, η νομοθεσία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας είναι ασαφής και έχει  ευρέως υποστεί κατάχρηση σε χαλκευμένες υποθέσεις εναντίον δημοσιογράφων, πολιτικών ακτιβιστών/ριών της αντιπολίτευσης, δικηγόρων, υπερασπιστών/στριων  των ανθρώπινων δικαιωμάτων και άλλων που εκφέρουν αντίθετες απόψεις. Όπως έχουμε καταγράψει σε μεγάλο αριθμό δικών που παρακολουθήσαμε, πολλοί και πολλές κρατούνται σε μακροχρόνια προφυλάκιση, και πολλοί και πολλές καταδικάζονται για εγκλήματα που σχετίζονται με την τρομοκρατία μόνο και μόνο επειδή εκφέρουν αντίθετη άποψη, δίχως αποδείξεις ότι έχουν υποκινήσει ή καταφύγει στη χρήση βίας ή ότι έχουν βοηθήσει παράνομες οργανώσεις.

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται ο δημοσιογράφος υψηλού κύρους και μυθιστοριογράφος Ahmet Altan, ο Κούρδος πολιτικός Selahattin Demirtaş και ο επιχειρηματίας και προσωπικότητα της κοινωνίας των πολιτών Osman Kavala, παράλληλα με ακόμη περισσότερους ακαδημαϊκούς, υπερασπιστές/ριες των δικαιωμάτων και δημοσιογράφους. Ο Demirtaş ανέφερε προηγουμένως καρδιακά προβλήματα υγείας στη φυλακή, και ο Altan όπως και ο Kavala είναι αμφότεροι άνω των 60 ετών, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο από τον Covid-19. Αυτοί οι άνθρωποι δεν θα πρέπει να κρατούνται καθόλου ενώ η εξαίρεση από την απελευθέρωσή τους μονάχα θα επιδεινώσει τις σοβαρές παραβιάσεις που έχουν ήδη υποστεί.

Εμείς, οι συνυπογράφουσες οργανώσεις, ζητούμε από την κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο να σεβαστούν την αρχή της μη διάκρισης στα μέτρα που ελήφθησαν για τη μείωση του σοβαρού κινδύνου για την υγεία στις φυλακές. Η συνέπεια του νομοσχεδίου είναι να αποκλείσει ορισμένους/ες κρατουμένους/ες από την απελευθέρωση τους με βάση τις πολιτικές τους απόψεις. Χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονται υπό κράτηση μόνο και μόνο επειδή άσκησαν τα δικαιώματα της ελευθερίας της έκφρασης και του συνέρχεσθαι ειρηνικά. Τώρα αντιμετωπίζουν επιπλέον έναν πρωτοφανή κίνδυνο για την υγεία τους. Σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει βάσει του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η Τουρκία έχει σαφή υποχρέωση να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να εξασφαλίσει το δικαίωμα στην υγεία όλων των κρατουμένων χωρίς διακρίσεις.

Καλούμε τις τουρκικές αρχές να εκμεταλλευτούν αυτή την ευκαιρία και να απελευθερώσουν αμέσως τους/τις αδίκως φυλακισμένους/ες, καθώς και να εξετάσουν επειγόντως την απελευθέρωση εκείνων που δεν έχουν καταδικαστεί για κανένα αδίκημα και όσων διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο στη φυλακή από την ασθένεια που εξαπλώνεται ταχέως σε ανθυγιεινές συνθήκες και σε συνθήκες συνωστισμού, όπου η υγεία τους δεν μπορεί να διασφαλιστεί.

Υπογράφουν οι οργανώσεις: ARTICLE 19, Punto24, Platform for Independent Journalism, Amnesty International (Διεθνής Αμνηστία), ARTICOLO 21, Association of European Journalists (AEJ) (Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων), Cartoonists’ Rights Network International (CRNI), Committee to Protect Journalists (CPJ) (Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων), Danish PEN, English PEN, European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF) (Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελευθερίας του Τύπου και των Μέσων Ενημέρωσης), European Federation of Journalists (EFJ) (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων), Freedom House, Frontline Defenders (Υπερασπιστές/ριες της Πρώτης Γραμμής), German PEN, Index on Censorship (Πανδέκτης της Λογοκρισίας), Initiative for Free Expression – Turkey (IFoX), International Press Institute (IPI) (Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου), IPS Communication Foundation/bianet, IFEX – the Global Network Defending and Promoting Free Expression, Norwegian PEN, Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa (OBCT), PEN Canada, Reporters Without Borders (RSF) (Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα), South East Europe Media Organisation (SEEMO) (Οργανισμός Μέσων Ενημέρωσης Νοτιοανατολικής Ευρώπης), Swedish PEN, Turkey Human Rights Litigation Support Project (TSLP), Wan-Ifra/World Association of News Publishers