Βίκτορ Σκλόφσκι «Zoo. Γράμματα όχι για την αγάπη»

Ενώ ζούσε εξόριστος στο Βερολίνο, ο Βίκτορ Σκλόφσκι, αυτή η τρομερή μορφή των ρωσικών γραμμάτων, ερω­τεύτηκε την Έλσα Τριολέ. Της έστελνε πολλά γράμματα τη μέρα, πράγμα που εκείνη αποδέχτηκε υπό έναν όρο: του απαγόρευε να γράφει για τον έρωτά του.

Το Zoo. Γράμματα όχι για την αγάπη είναι ένα επιστολικό μυθιστόρημα που γεννήθηκε από αυτόν τον περιορισμό, και παρότι αυτές οι ιδιοφυείς και ζωηρές επιστολές που περιλαμβάνονται στο βιβλίο εμπεριέχουν τα πάντα, από παρατηρήσεις για τη γερμανική και ρωσική ζωή μέχρι θεωρίες για την τέχνη και τη λογοτεχνία, κάθε μία από αυτές είναι έμμεσα αφιερωμένη στο μοναδικό θέμα που οφείλουν να αποφύγουν: τον ανεκπλήρωτο έρωτα του ­συγγραφέα τους.
«Ο συγγραφέας του βιβλίου εύχεται ειλικρινά στους αναγνώστες του να μη λάβουν ποτέ τέτοια γράμματα.

Παραβιάζεις τη συμφωνία. Μου γράφεις από δυο γράμματα τη μέρα. Μαζεύτηκαν πολλά. Γέμισε το συρτάρι του γραφείου, ξεχείλισαν οι τσέπες και η τσάντα μου. Λες ότι ξέρεις πώς γράφτηκε ο Δον Κιχώτης, αλλά ερωτικό γράμμα να γράψεις δεν ξέρεις. Και γίνεσαι όλο και πιο κακός. Δεν γνωρίζω πολλά από λογοτεχνία, αν κι εσύ είσαι κόλακας και ισχυρίζεσαι πως καταλαβαίνω σχεδόν όσο κι εσύ· όμως από ερωτικά γράμματα γνωρίζω.

Γράφεις για τον εαυτό σου, κι όταν γράφεις για μένα, με κατηγορείς. Τα ερωτικά γράμματα δεν γράφονται για να ικανοποιεί κανείς τον εαυτό του, όπως και ο αληθινά ερωτευμένος δεν σκέφτεται στην αγάπη τον εαυτό του. Εσύ γράφεις με διαφορετικά προσχήματα πάντοτε το ίδιο. Σταμάτα να γράφεις για το πόσο, πόσο, πόσο με αγαπάς, γιατί στο τρίτο «πόσο» αρχίζω να σκέφτομαι άσχετα πράγματα.» – Άλια

Ο Βίκτορ Σκλόφσκι (1893-1984) ήταν μια από τις πιο επιφανείς μορφές του ρωσικού φορμαλισμού. Θεωρητικός της λογοτεχνίας, κριτικός και συγγραφέας, γεννήθηκε στην Πετρούπολη, όπου και σπούδασε σε μια περίοδο έντονης πνευματικής και πολιτικής κινητικότητας. Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας Μελέτης της Ποιητικής Γλώσσας (1916) και συνδέθηκε με τη λογοτεχνική πρωτοπορία της εποχής του. Κατά την Επανάσταση αντιτάχθηκε στους μπολσεβίκους, αλλά στον Εμφύλιο πολέμησε με τον Κόκκινο Στρατό.

Το 1922 έφυγε στη Γερμανία, καθώς κινδύνευε να συλληφθεί. Έζησε για δύο περίπου χρόνια στο Βερολίνο, στην περιοχή του Zoo, όπου ζούσαν οι Ρώσοι εμιγκρέδες. Ερωτεύτηκε την Έλσα Τριολέ (1886-1970), μια δαιμόνια μορφή των ρωσικών και στη συνέχεια των γαλλικών γραμμάτων. Η αλληλογραφία τους αποτέλεσε το υλικό για το Zoo. Γράμματα όχι για την αγάπη, αυτήν την παιγνιώδη και τρυφερή περιγραφή του πνευματικού σύμπαντος της ρωσικής πρωτοπορίας.

«Zoo. Γράμματα όχι για την αγάπη» | Συγγραφέας: Βίκτορ Σκλόφσκι | Μετάφραση: Νιόβη Ζαμπούκα | Ημερομηνία Έκδοσης: Ιούλιος 2023 | Σελ.: 168 | Σχήμα: 12×20 | Εκδόσεις Αντίποδες | Διαβάστε ένα απόσπασμα