Ζοζέ Σαραμάγκου «Τα ονόματά του»

Ο Ζοζέ Σαραμάγκου είναι αναντίρρητα ένας από τους μεγάλους δασκάλους της λογοτεχνίας. Ο μοναδικός συγγραφέας στην πορτογαλική γλώσσα που έχει τιμηθεί με Βραβείο Νόμπελ και έχει αφήσει θησαυρούς όπως τα μυθιστορήματα Περί τυφλότητος, Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον και Η χρονιά θανάτου του Ρικάρντο Ρέις.

Το 2022 γιορτάζονται τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του ανθρώπου που ξεκίνησε ως μηχανουργός, έγινε δημόσιος υπάλληλος, εκδότης και, τέλος, συγγραφέας, ανυψώνοντας την τέχνη της γραφής σε καινούργια επίπεδα.

Το πρωτότυπο αυτό βιογραφικό άλμπουμ, χωρισμένο σε τέσσερις ενότητες –χώροι/τόποι, αναγνώσεις/νοήματα, γραπτά/ δημιουργίες και δεσμοί/πρόσωπα– αποτυπώνει τη ζωή του Ζοζέ Σαραμάγκου συνυφασμένη με περισσότερα από διακόσια ονόματα, ανάμεσά τους πόλεις, ιστορικά ορόσημα, φίλοι, χαρακτήρες βιβλίων, το Λανθαρότε, η Βραζιλία, η Μπλιμούντα, ο Θεός, ο Ιούδας, ο Φερνάντο Πεσσόα, ο Μαρξ, ο Ζόρζε Αμάντο, η Πιλάρ.

Και όλα τούτα πλαισιωμένα με εικόνες από το Αρχείο Σαραμάγκου και αναφορές από εκδόσεις. Μέσα από μια άψογη ερευνητική εργασία, ο Αλεχάντρο Γκαρσία Σνέτσερ και ο Ρικάρντο Βιέλ παρουσιάζουν στον κόσμο έναν νέο Ζοζέ: τις πηγές της έμπνευσής του, τους μαθητές του, τα τοπία που συνέθεσαν τη διαδρομή του και το αμάλγαμα της σχέσης του με το ανθρώπινο ον. Όλα όσα, επομένως, οδήγησαν τον Ζοζέ να γίνει Σαραμάγκου.

Ο Ζοζέ Σαραμάγκου γεννήθηκε το 1922 στο χωριό Αζινιάγκα της Πορτογαλίας, στους κόλπους μιας αγροτικής οικογένειας. Παρακολούθησε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση αλλά, για οικονομικούς λόγους, δεν μπόρεσε να συνεχίσει. Εργάστηκε ως σιδηρουργός, σχεδιαστής, υπάλληλος υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, μεταφραστής, εκδότης, δημοσιογράφος και συγγραφέας.

Εμφανίστηκε στα γράμματα με το μυθιστόρημα Γη της αμαρτίας (1947). Ακολούθησε μια μεγάλη περίοδος χωρίς δημοσιεύσεις ως το 1966. Διατέλεσε, μεταξύ άλλων, πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης της Πορτογαλικής Κοινωνίας Συγγραφέων.

Από το 1993, εκνευρισμένος με την Εκκλησία της Πορτογαλίας, εγκατέλειψε την πατρίδα του και αποφάσισε να ζει στο νησί Λανθαρότε της Ισπανίας. Το 1998 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας διότι με τις «παραβολές του, φορείς φαντασίας, συμπόνιας και ειρωνείας, καθιστά διαρκώς κατανοητή μια φευγαλέα πραγματικότητα». Πέθανε το 2010. Ο κύριος όγκος των βιβλίων του κυκλοφορεί στα ελληνικά, σε μετάφραση της Αθηνάς Ψυλλιά, από τις Εκδόσεις Καστανιώτη.

«Τα ονόματά του» | Συγγραφέας: Ζοζέ Σαραμάγκου | Μετάφραση: Αθηνά Ψυλλιά | Επιμέλεια: Ρικάρντο Βιέλ – Αλεχάντρο Γκαρθία Σνέτσερ | Σελ.: 352 | Ημερομηνία κυκλοφορίας: 14 Νοεμβρίου 2022 | Εκδόσεις Καστανιώτη